Kapitaalgoederen

Algemeen

Kapitaalgoederen zijn door de gemeente aangekochte en/of tot stand gebrachte objecten waarvan het nut zich over meerdere jaren uitstrekt. Deze goederen worden vaak intensief gebruikt en het is belangrijk om ze goed te beheren, zodat ze aan de gestelde eisen kunnen blijven voldoen. Op deze manier dragen we bij aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van de gemeente. Het is juist vaak de kwaliteit van de openbare ruimte die door de inwoners intensief wordt beleefd.
Goede bereikbaarheid van de gemeente Ommen en instandhouding van voorzieningen zijn voor een toeristische en levendige gemeente als Ommen onmisbaar. Dit betekent onder andere dat de gemeente de komende jaren zich inzet op het behoud en de ontwikkeling van voorzieningen. De gemeente Ommen doet dit, waar dit kan, samen met de inwoners en samenwerkingspartners en doet dit zo kostenefficiënt mogelijk

In deze paragraaf zijn de volgende kapitaalgoederen opgenomen:

• Beheer openbare ruimte algemeen
• Wegen (incl. fietspaden, trottoirs, zandpaden, e.d.)
• Civiele kunstwerken (bruggen en viaducten)
• Riolering en water ((druk)riolen, gemalen, kanalen en vijvers)
• Groen (plantsoenen, bomen, bossen, vijvers en natuurterreinen)
• Gebouwen (in eigendom van de gemeente zoals gemeentehuis, sporthal en gymzalen)
• Openbare verlichting (straatverlichting)

Achterstanden in het onderhoud kunnen, naast kapitaalvernietiging, leiden tot een onwenselijke beeldkwaliteit en ook tot onveilige situaties. Het is daarom aan te bevelen om op het gebied van het onderhoud van kapitaalgoederen beleid te voeren dat dit voorkomt. In de hiernavolgende tabel is te zien welke (beleids)kaders voor de diverse kapitaalgoederen zijn vastgesteld en welke financiële middelen er geraamd zijn voor onderhoud van het betreffende kapitaalgoed.
In IBOR (Integraal Beheer Openbare Ruimte) is het beeldkwaliteitsniveau van het onderhoud van de openbare ruimte vastgelegd.
Bij het beheer van de openbare ruimte maakt de gemeente gebruik van een geautomatiseerd, en met de BGT geïntegreerd, beheersysteem.
De onderhoudswerkzaamheden van de verschillende disciplines worden in de uitvoering integraal afgestemd, waardoor werkzaamheden zo mogelijk zijn te combineren.
Voor het beheer van de gemeentelijke gebouwen maken wij gebruik van het vastgoedinformatiesysteem O-prognose.

De onderhoudsvisie die is opgenomen in het IBOR-beleidskader geeft inzicht in hoe de gemeente omgaat met haar kapitaalgoederen. Het noodzakelijke onderhoud is geborgd in de meerjarenbegroting. Dit is grotendeels vastgelegd in allerlei meerjarenplannen, nota’s, visies en regelingen. Het vastgestelde IBOR-beleidskader voor onderhoud aan de openbare ruimte vormt de basis voor de aanpak die is vertaald in beheerplannen per beheerthema.

Elke drie jaar wordt het beheerplan wegen geactualiseerd voor onderhoud aan het wegennetwerk in onze gemeente. Het huidige kader staat beschreven in de nota meerjarig-onderhoudsprogramma wegen 2020-2022. Het beheergebied van de gemeente Ommen omvat ruim 420 km aan verharde wegen.   
De gemeente Ommen werkt met een gedifferentieerd kwaliteitsniveau volgens de methodiek van IBOR. Per structuurgebied zijn hier kwaliteitscriteria vastgelegd. De huidige onderhoudsstrategie van de wegverharding is gebaseerd op het kwaliteitsverloop in het verleden, de laatst uitgevoerde kwaliteitsinspectie CROW in 2019 en de verwachtte restlevensduur.Het groot onderhoud wordt uitgevoerd op basis van het onderhoudsprogramma 2020- 2022.

De gemeente Ommen heeft 67 civieltechnische kunstwerken in beheer. Dit betreft onder andere bruggen, viaducten en tunnels.  
Begin 2018 heeft de gemeenteraad een beleidsplan kunstwerken vastgesteld. Het beleidsplan geeft een integrale visie met inzicht in de maatregelen en bijbehorende kosten die nodig zijn kunstwerken in stand te houden en, wanneer nodig, te vervangen. Het beheer is afgestemd op een onderhoudsscenario  “heel en veilig” .
De uitstraling en het comfort zijn gebaseerd op onderhoudsniveau B (basis CROW).  Alle kunstwerken worden gemonitord en een kwaliteitsinspectie onderworpen.In 2020 zijn de laatste inspecties uitgevoerd en zijn een aantal kunstwerken herberekend om de constructiesterkte en de restlevensduur te bepalen.
De ramingen in de begroting zijn gebaseerd op het onderhoudsniveau en het scenario "heel en veilig"  en zijn daar waar nodig nog aangepast nav de herberekeningen..
Het onderhoud vindt plaats op basis van het onderhoudsprogramma 2020 – 2022.

In dit GRP, waarin ook onze zorgplichten voor hemelwater en grondwater zijn meegenomen, staat hoe het rioolstelsel (vrijvervalriool o.a. gemengd en gescheiden rioolstelsel, regenwaterriolering, drukriolering en pompen en gemalen) worden beheerd en onderhouden en welke rioleringen worden vervangen gedurende de GRP-periode 2018-2022. In 2022 zal de raad een nieuw GRP ter besluitvorming aangeboden krijgen.
Daarnaast zijn er duurzaamheidsambities uitgewerkt en willen wij ons riolerings- en watersysteem klimaat robuust maken. De kwaliteit van het vrijvervalstelsel is volledig geïnspecteerd. Op basis van deze informatie gaan we ons riool functiegericht beheren. Dit houdt in dat we ons riool op basis van kwaliteit zo lang mogelijk in stand houden, tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten (sober en doelmatig). Functiegericht rioolbeheer is één van de speerpunten van de samenwerking in de waterketen. Alle waterketenpartners hebben afgesproken hun riool in de toekomst functiegericht te gaan beheren.
Het rioolstelsel bestaat o.a. uit circa 60 km gemengd stelsel, 39 km gescheiden stelsel en 11 km drukriolering. Daarnaast zijn er kolkaansluitingen (5.760), grote gemalen (47) en pompen en gemalen in het buitengebied (ca. 336).
In het GRP 2018-2022 is het rioolrecht voor 2018 vastgesteld op € 199 per aansluiting, en stijgt met de inflatie mee. In 2021 is het rioolrecht met € 15  verhoogd.  Over deze stijging is eerder besloten om financiële ruimte te creëren voor het klimaat robuust maken van ons riolerings- en watersysteem.

In IBOR (Integraal Beheer Openbare Ruimte) is het beeldkwaliteitsniveau van de onderhoudstoestand van de openbare ruimte vastgelegd.
De beheerplannen van groen, van bossen en van de  bermen en sloten geven aan hoe we deze beeldkwaliteit ook daadwerkelijk kunnen realiseren. Deze documenten tezamen zijn input voor het onderhoud dat gedaan wordt in Ommen.

De gemeente Ommen is eigenaar van diverse gebouwen en bouwwerken en is verantwoordelijk voor het onderhoud en het beheer daarvan.

Het huidige gebouwenbestand bestaat uit: 23 bedrijfsgebouwen (o.a. gemeentehuizen–werf, begraafplaatsen/baarhuisjes, bedrijfspanden/- woningen), 16 maatschappelijke gebouwen, waaronder bijvoorbeeld sporthallen, gymzalen en zwembaden en 31 monumenten.
Bij het beheer en onderhoud van deze gebouwen is onderscheid gemaakt in gebouwen die behoren tot de vaste voorraad (59) en gebouwen die behoren tot de semi-permanente (3) en flexibele voorraad (6).
In de vastgestelde Nota Vastgoedmanagement 2014-2018 zijn kwaliteitsniveaus van het onderhoud per gebouw(soort) bepaald. Er wordt minimaal conditieniveau 3  (redelijke conditie) aangehouden, wat inhoudt dat plaatselijk zichtbare veroudering aan de orde kan zijn en dat de functievervulling van bouw- en installatiedelen niet in gevaar is.

De onderhoudswerkzaamheden aan de gebouwen die behoren tot de vaste en semi-permanente voorraad   worden verlaagd tot een acceptabel minimum. Daarnaast is vastgelegd dat voor gebouwen die tot de flexibele voorraad behoren geen groot onderhoud begroot wordt. Dit zal tot een absoluut minimum worden verlaagd (alleen onderhoud op het gebied van veiligheid & gezondheid).

Voor het voeren van een systematisch (contract) beheer en onderhoud van de gemeentelijke gebouwen worden beheerapplicaties gebruikt.

Om te komen tot strategisch vastgoedbeleid  heeft de gemeente Ommen een afwegingskader opgesteld. Dit afwegingskader is in principe leidend bij overwegingen en besluitvorming ten aanzien van vastgoed, wanneer deze vraagstukken aan de orde zijn. Het afwegingskader is in april 2021 aan de Raad gepresenteerd.
In een vervolgstap wordt voor gebouw het Doek een notitie opgesteld om het afwegingskader in de praktijk te brengen.
Zodra resultaten beschikbaar zijn en inzicht ontstaat in strategische keuzes voor gebouwen blijft de huidige strategie voor beheer en onderhoud van gemeentelijk vastgoed gehandhaafd. Dit betekent dat voor de begroting van onderhoudsbudget uitgegaan wordt van de bestaande beleidsuitgangspunten.

De kosten per kapitaalgoed zijn in onderstaand diagram in € weergegeven.